"Cơn sóng" hơn 200.000 tỷ trái phiếu đáo hạn năm 2025: Cảnh báo rủi ro chồng chất với nhóm bất động sản

Tại thông tin vừa gửi tới nhà đầu tư, Giám đốc Phân tích Công ty Chứng khoán VnDirect Barry Weisblatt ước tính, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn trong năm 2025 là khoảng 203.000 tỷ đồng, tăng 8,5% so với cùng kỳ năm trước.

Trong đó, hơn 62.000 tỷ đồng là giá trị các trái phiếu đã được gia hạn thêm kỳ hạn sẽ đến hạn, chiếm 30,6% tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn trong năm 2025.

Theo đó, áp lực đáo hạn của trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ trong năm 2025 sẽ tập trung vào hai quý cuối năm, khi tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn của hai quý này chiếm hơn 65% tổng giá trị đáo hạn cả năm 2025.

Hơn 130.000 tỷ đồng trái phiếu bất động sản sắp đến hạn, rủi ro vẫn chực chờ

Theo ông Barry Weisblatt, nhóm doanh nghiệp bất động sản sẽ là nhóm có giá trị trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ đáo hạn lớn nhất trong năm 2025 với tổng giá trị đáo hạn hơn 130.000 tỷ đồng, chiếm 64% tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn trong năm 2025.

Trong số này, 43,4%, tương đương 56.000 tỷ đồng, là giá trị các trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đã được gia hạn kỳ hạn sẽ đến hạn.

Đứng thứ hai là nhóm tài chính – ngân hàng với tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn hơn 33.000 tỷ đồng, chiếm 16,3% tổng giá trị đáo hạn trong năm 2025.

So với giá trị đáo hạn trong năm 2024, giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn của nhóm bất động sản tăng mạnh, với mức tăng 113%.

"Trong bối cảnh thị trường bất động sản vẫn còn trầm lắng, việc tháo gỡ pháp lý cho các dự án diễn ra chậm hơn so với kỳ vọng, khó khăn đối với hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp bất động sản sẽ vẫn tiếp diễn. Do đó, chúng tôi cho rằng áp lực đối với dòng tiền và vấn đề TPDN đáo hạn sẽ vẫn là thách thức lớn đối với nhóm doanh nghiệp bất động sản trong năm 2025", ông Barry Weisblatt cho hay.

Giám đốc Phân tích Công ty Chứng khoán VnDirect Barry Weisblatt cũng cho rằng, nhằm hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng kinh tế, Ngân hàng Nhà nước đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng ở mức cao, khoảng 16% trong năm 2025. Với mục tiêu này, nhu cầu huy động vốn của các ngân hàng dự kiến sẽ tiếp tục gia tăng.

"Việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ với kỳ hạn dài, như đã triển khai trong năm 2024, không chỉ giúp các ngân hàng tăng cường huy động vốn mà còn hỗ trợ nâng cao tỷ lệ vốn trung và dài hạn, đảm bảo tuân thủ quy định về tỷ lệ tối đa vốn huy động ngắn hạn cho vay trung và dài hạn của Ngân hàng Nhà nước", ông nói.

Do đó, ông tin rằng trong năm 2025, nhóm ngân hàng sẽ vẫn tích cực phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ nhằm củng cố nguồn vốn trung và dài hạn, từ đó góp phần thúc đẩy sự phục hồi của thị trường phát hành trái phiếu doanh nghiệp.

Nhiều thách thức vẫn còn, thị trường cần thời gian để bứt phá

Sau những nỗ lực tháo gỡ khó khăn từ phía cơ quan quản lý, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã có sự phục hồi đáng kể trong năm 2023 và 2024. Tuy nhiên, để thị trường có thể thực sự bứt phá trong năm 2025, vẫn còn nhiều thách thức cần được giải quyết.

Thách thức đầu tiên, theo vị này là niềm tin của nhà đầu tư đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp vẫn chưa thực sự vững chắc. Mặc dù các cơ quan chức năng đã xử lý nhiều vi phạm trên thị trường trong thời gian qua, nhưng rủi ro liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ chậm thanh toán vẫn còn đáng kể, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản. Vì vậy, thị trường cần thêm thời gian để củng cố niềm tin của nhà đầu tư.

Thách thức thứ hai đến từ việc thắt chặt hơn các điều kiện phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ dành cho nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp. Cụ thể, theo quy định mới trong Luật Chứng khoán sửa đổi (Luật số 56/2024/QH15), nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân chỉ được tham gia mua, giao dịch, chuyển nhượng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ trong hai trường hợp:

Thứ nhất, trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ có xếp hạng tín nhiệm và có tài sản bảo đảm đi kèm.

Hai là, trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ có xếp hạng tín nhiệm và được bảo lãnh thanh toán bởi tổ chức tín dụng.

Những quy định này có thể làm hạn chế lượng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ được phát hành trong thời gian tới, ảnh hưởng đến tốc độ phục hồi của thị trường.

Trong khi Nghị định số 65/2022/NĐ-CP chỉ quy định rằng tổ chức phát hành hoặc trái phiếu đăng ký chào bán cho nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp phải được xếp hạng tín nhiệm trong một số trường hợp, thì các yêu cầu cụ thể bao gồm:

Tổng giá trị trái phiếu theo mệnh giá huy động trong mỗi 12 tháng lớn hơn 500 tỷ đồng và vượt quá 50% vốn chủ sở hữu, căn cứ trên báo cáo tài chính kỳ gần nhất, gồm một trong các báo cáo sau: báo cáo tài chính năm gần nhất được kiểm toán hoặc báo cáo tài chính bán niên gần nhất được soát xét (đối với tổ chức phát hành thuộc diện phải công bố báo cáo tài chính bán niên được soát xét) bởi tổ chức kiểm toán được chấp thuận.

Tổng dư nợ trái phiếu theo mệnh giá tính đến thời điểm đăng ký chào bán lớn hơn 100% vốn chủ sở hữu, căn cứ trên báo cáo tài chính kỳ gần nhất, gồm một trong các báo cáo sau: Báo cáo tài chính năm gần nhất được kiểm toán hoặc báo cáo tài chính bán niên gần nhất được soát xét (đối với tổ chức phát hành thuộc diện phải công bố báo cáo tài chính bán niên được soát xét) bởi tổ chức kiểm toán được chấp thuận.

Như vậy, so với các quy định tại Nghị định số 65/2022/NĐ-CP và Nghị định số 153/2020/NĐ-CP, việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ cho nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp tiếp tục có sự thắt chặt hơn.

Theo đó, trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phát hành cho nhà đầu tư chuyên nghiệp là cá nhân bắt buộc phải có xếp hạng tín nhiệm và phải đáp ứng một trong hai điều kiện: có tài sản bảo đảm hoặc được bảo lãnh thanh toán bởi ngân hàng.